جابجایی پمپ میزان حجم سیال خروجی پمپ بازای یک دور دوران کامل شفت پمپ توسط محرک خود است.
این جابجایی برخلاف نامش از جنس حجم بوده و با واحد سی سی بر دور یا میلی متر مکعب بر دور بیان می شود.
این کمیت یک مقدار ایده آل برای پمپ ها بوده و به روش های هندسی محاسبه می گردد.
با مقایسه این کمیت با دبی واقعی/خروجی پمپ می توان بازده حجمی پمپ را محاسبه کرد.
اولین گام در محاسبه بازده حجمی یک پمپ محاسبه ی تئوریک جابجایی آن است.
در ادامه روش محاسبه ی برخی از انواع پمپ های هیدرولیکی جابجایی مثبت بیان شده است.
دبی تئوری/ ایده آل پمپ های چرخدنده داخلی:
دبی تئوری/ ایده آل پمپ های پره ای:
دبی تئوری/ ایده آل پمپ های پیستونی محوری:
تعریف فشار دبی
فشار برابر است با نیروی عمودی وارد بر واحد سطح که معمولا” بر حسب بار یا پاسکال محاسبه می گردد.
تعریف دبی (شدت جریان):
حجمی ازسیال که در واحد زمان از یک سیستم عبور می کند و معمولا” بر حسب لیتر بر دقیقه محاسبه می گردد.
نکته:
در سیستم های هیدرولیک به علت رابطه پیوستگی٬ دبی همواره ثابت است و تغییر نمی کند.
به همین علت در فشارهای مختلف نیز مقدار دبی ثابت خواهد بود و فشار و دبی هیچ نسبتی با یکدیگر ندارند.
توجه داشته باشیم برای بررسی سرعت عمل کننده های هیدرولیکی از جمله سیلندرها و یا هیدروموتورها همیشه میزان دبی را بررسی می کنیم و سرعت حرکت عمل کننده ها هیچ نسبتی با میزان فشار سیستم ندارند.
پمپ های هیدرولیک در دسته پمپ های جابجایی مثبت قرار می گیرند و به ازای هر دور نسبت به ظرفیت و دور موتور محرک پمپ حجم مشخصی از سیال را جابجا می کنند٬ در نتیجه به نسبت اینکه موتور محرک پمپ چند دور در دقیقه می چرخد٬ می توان میزان دبی سیستم را محاسبه کرد.
در اینجا لازم است مجدد تاکید داشته باشیم که پمپ هیدرولیک فقط دبی تولید می کند و فشار تولید نمی کند٬ لذا با ایجاد مقاومت و بارگذاری در سیستم فشار ایجاد می گردد.